آجر نسوز چیست؟

آجر نسوز صنعتی یک نوع آجر است که دارای مقاومت بسیار بالا در برابر حرارت است. این نوع آجر از مواد خاصی تشکیل شده است که در معرض دماهای بالا به راحتی نسوز می‌شود. ویژگی اصلی آجر نسوز صنعتی، توانایی تحمل دماهای بسیار بالا و جلوگیری از آتش‌سوزی است.

تا دهه ۱۹۶۰ میلادی، آنچه برای پوشش کوره‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت، کربن و خاک نسوز بود؛ اما امروزه این مواد جای خود را به آجرهای نسوز داده‌اند. آجر نسوز (firebrick) به قطعه‌ای سرامیکی گفته می‌شود که معمولا در انواع کوره‌، پاتیل، عایق‌های صنعتی و یا شومینه‌ها به کار می‌رود. این آجرها با ساختار مولکولی بسیار متراکم و ظریف، در دماهایی بالای ۱۵۰۰ درجه سلسیوس ساخته می‌شوند و مقاومت حرارتی شگفت‌انگیزی دارند.

ویژگی‌های آجرهای صنعتی نسوز

ویژگی اصلی آجرهای صنعتی  که به آجر آتش‌گیر نیز معروف اس، تحمل دمای بسیار بالا بدون خراب شدن و یا ذوب شدن است (البته لازم به ذکر است که قبل از استفاده از آجر در کوره‌های خود، اطلاعات اولیه و مشخصات هر یک را مطالعه فرمایید و بهترین مورد را نسبت به کوره خود و درجه حرارت خود –جهنم کوره- انتخاب نمایید.)؛ همچنین یکی دیگر از ویژگی‌های بارز این نوع آجر، داشتن هدایت حرارتی کم است که این ویژگی در راستای تامین امنیت و کارآمدی بالاتر طراحی و اجرا شده است.

دماهای تحمل حرارت کاری انواع آجر صنعتی نسوز

آجرهای شاموت که به عنوان آجرهای صنعتی نیز محسوب می‌شوند دمای ذوب و تحمل حرارت کاری‌ای معادل ۱۲۵۰ درجه سانتی‌گراد دارند و  آجرهای آلومینایی تحمل حرارت‌های مختلفی دارند که در جدول زیر به آن اشاره کرده‌ایم ولی اگر بخواهیم رنج تحمل حرارت آجر نسوز صنعتی آلومینایی را بگوییم معادل ۱۳۵۰ درجه سانتی‌گراد الی ۱۶۰۰ درجه سانتی‌گراد است.

انواع آجر های نسوز صنعتی :

انواع اجر نسوز

1. آجر نسوز سیلیسی

آجر نسوز سیلیسی یکی از متداول ترین نوع دیرگداز اسیدی می باشد. این آجرها به دلیل خاصیت دیرگدازی بالای خود با محیط های کاری با دمای بالا تطابق خوبی دارند و تا دماهایی تقریبا نزدیک نقطه ذوب خود دارای استحکام مکانیکی بالایی هستند، همچنین قابلیت مقاومت در برابر گرد و غبار، دوده ها و سرباره های اسیدی دارند. یکی دیگر از خواص مهم آجرهای سیلیسی می توان به مقاومت بالا به سرباره های اسیدی اشاره کرد. البته قابل ذکر است که آجر سیلیسی دارای ضعف در محیط های قلیایی و در تماس با سرباره های بازی هستند.

2. آجر نسوز قلیایی (منیزیتی)

آجر قلیایی دیرگدازهایی بر پایه منیزیت (MgO) می باشند. دیرگداز قلیایی در دماهای بسیار بالا مقاومت خوبی در برابر خوردگی شیمیایی، اکسید مایع یا جامد و گرد و خاک و دوده از خود بروز می دهند. آجرهای قلیایی کاربرد زیادی در صنایع فولاد و شیشه دارند. این فرآورد ها بیشتر در مکان هایی نظیر کوره شیشه، آجر کف و کوره قوس الکتریکی و گاهی به عنوان پشت لایه کاربرد دارند. ضعف در برابر شوک های حرارتی، انبساط حرارتی و هدایت حرارتی بالا از معایب مهم آجر نسوز منیزیتی است.

3. آجر نسوز آلومینی

آجر نسوز صنعتی آلومینا از جمله ی  که در آن ها AL2O3 زیادی به کار برده می شود.و در دماهای حرارتی بسیار بالا به کار برده می برند. آجرهای نسوز آلومینی مقاومت بالایی در برابر پوسته شدن و ضربه و سایش و … دارند.

دیرگدازی آن ها بسیار بالا می باشد و مقاومت بسیاری در برابر خوردگی در یرایر اسید و سرباره های خنثی در دمای بالا دارند.  هدایت حرارتی در آجر های آلومینی بالا و مقاومت در برابر شوک حرارتی در آن ها  خوب می باشد. آجر های آلومینی در محیط های احیایی حاوی مونواکسید کربن از خود ضعف نشان می دهند.

4. آجر نسوز شاموتی (آلومینوسیلیکاتی)

این آجرها پرمصرف ترین نوع آجر نسوز صنعتی می باشد که ماده اصلی تشکیل دهنده آن خاک های نسوز آلومینا سیلیکاتی است. آجر شاموتی دارای هدایت حرارتی و انبساط حرارتی کم است که به علت ارزانی و فراوانی مواد اولیه و سادگی روش تولید یکی از آجرهای پرطرفدار است.